Książkę Marii Stauber odebrałam jako hołd pisarki dla ludzi pochodzenia żydowskiego, którym przyszło żyć w strasznych czasach terroru i zagłady jaką była II wojna światowa. Najeźdźcy niemieccy byli bezwzględni dla ludności podbitych narodów, ale szczególnie Żydów traktowano jako „persona non grata”. Zabrakło dla nich miejsca tam, gdzie do tej pory funkcjonowali. Pragnienie życia cechuje każdą istotę ludzką i sprawia, że człowiek ze wszystkich sił i sposobów stara się przy nim utrzymać. Jednak na bezwzględność i okrucieństwo najeźdźcy niemieckiego nie było mocnych i śmierć była tylko kwestią czasu. W książce jest wiele przykładów na to, jak społeczeństwo pomagało w ratowaniu Żydów. Jednak to wszystko było kroplą w morzu, tym bardziej że osoby które usiłowały pomóc prześladowanym, również ponosiły śmierć. Część ocalonych z zagłady pragnęła żyć intensywnie, aby nadrobić utracone lata. Siłę do takiego działania dawały wspomnienia i świadomość, że sami uniknęli śmierci. Inni znów, nie mogąc pogodzić się ze śmiercią bliskich, żyli w mrokach życiowego sieroctwa.
Ciężko jest żyć mając świadomość tylu straconych ludzi w tak okropnych czasach terroru. Dlatego danie świadectwa prawdzie przez autorkę książki jest podziękowaniem dla losu za to, że żyje i może potomnym przekazać informacje o tym strasznym okresie w dziejach ludzi. Daje nam także wiedzę o istnieniu, tak wspaniale zapowiadającej się, młodej poetki żydowskiej – Zuzannie Ginczance, która również została zamordowana przez Niemców.
Barbara Tora DKK „Liberatorium” MBP w Jaśle